Dieta bezglutenowa – co to jest? Wady i zalety diety bezglutenowej

Dieta bezglutenowa – co to jest? 

Dieta bezglutenowa to dieta eliminacyjna, w której z jadłospisu wyklucza się zboża będące źródłem glutenu. Popularność tego sposobu żywienia stale rośnie. Przyczynia się do tego zarówno moda, jak i zwiększona częstość występowania chorób glutenozależnych w społeczeństwie.

Dieta bez glutenu dawniej i dziś

Dieta zalecana osobom chorującym na celiakię pierwotnie opierała się na produktach wysokoprzetworzonych, często niesmacznych, mniej atrakcyjnych i drogich. Obecnie asortyment produktów bezglutenowych jest znacznie większy.
Producenci poprawiają receptury produktów piekarniczych tak, by przypominały ich tradycyjne odpowiedniki. Dodatkowo promuje się sięganie po naturalnie bezglutenowe zboża, które są dużo bardziej wartościowe pod względem odżywczym.

Dieta bez glutenu – dla kogo jest odpowiednia?

Zastosowanie diety bezglutenowej może przynieść szczególne korzyści osobom, u których gluten działa niszcząco na kosmki jelitowe lub drażniąco na układ odpornościowy. Dzieje się tak w przypadku chorób glutenozależnych i nadwrażliwości pokarmowych, na przykład przy:

• celiakii,

• chorobie Dühringa,

• alergii lub nadwrażliwości na zboża zawierające gluten,

• zespole złego wchłaniania.

Przy wyżej wymienionych chorobach dieta jest jedyną dostępną formą leczenia. Pozwala przede wszystkim na zmniejszenie objawów chorobowych. Należą do nich np. biegunki, wzdęcia, zaparcia, nudności, wymioty, bóle brzucha, wysypki czy utrata masy ciała.

Czy dieta bezglutenowa odchudza?

Dieta bezglutenowa nie jest dietą odchudzającą i nie każdy powinien ją stosować. Samo wyeliminowanie glutenu z diety nie skutkuje utratą zbędnych kilogramów. Do redukcji masy ciała potrzeba jeszcze odpowiedniego deficytu kalorycznego. W odchudzaniu pomaga także aktywność fizyczna.

Obecnie nie ma wielu wiarygodnych badań, które potwierdzałyby pozytywny wpływ stosowania diety bezglutenowej w innych niż wymienione powyżej sytuacjach zdrowotnych.

Zalety diety bezglutenowej

Potencjalne korzyści ze stosowania diety bezglutenowej to:

• urozmaicenie standardowego menu,
• zwiększenie wartości odżywczej jadłospisu,
• mniejsza kaloryczność diety bez glutenu,
• zwiększona świadomość żywieniowa u osób stosujących dietę bezglutenową.
• Urozmaicenie standardowego menu na diecie bezglutenowej

Jeśli w Twojej diecie występują wykluczenia, naturalnie skłania Cię to do poszukiwania alternatyw. Dzięki temu poznajesz nowe produkty spożywcze.

Zboża naturalnie niezawierające glutenu to na przykład:

• komosa ryżowa,
• kasza gryczana,
• amarantus,
• maniok,
• ryż,
• teff,
• sorgo,
• proso.

Dieta bazująca na powyższych produktach może wpłynąć pozytywnie na urozmaicenie standardowego menu.

Większa wartość odżywcza zbóż naturalnie bezglutenowych

Naturalnie bezglutenowe zboża są dużo bardziej wartościowe pod względem zawartości składników odżywczych niż ich glutenowe odpowiedniki. Dostarczają większych ilości błonnika, witamin z grupy B, a także nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Mniejsza kaloryczność diety bez glutenu

Produkty zawierające gluten są często smaczniejsze. Ograniczenie ich spożycia może więc przyczynić się do zmniejszenia spożycia kalorii, a co za tym idzie – do redukcji masy ciała.

Wśród produktów zawierających pszenicę znajdziesz pieczywo oczyszczone (chleb, bułki) czy produkty cukiernicze (drożdżówki, rogale, paluchy, ciasta, ciasteczka). Na pszenicy bazują również wszelkie fast foody: pizza, hot dogi, hamburgery.

Takie produkty zawierają gluten i mają pożądany przez konsumenta smak i wygląd, ale jednocześnie – w ich składzie występują duże ilości: cukru, soli, kwasów tłuszczowych o konfiguracji trans i nasyconych kwasów tłuszczowych. Niewiele jest z kolei błonnika.

Należy jednak pamiętać, że dieta bezglutenowa nie jest standardową dietą odchudzającą.

Stosowanie diety bezglutenowej a świadomość żywieniowa

Jeśli chcesz przejść na dietę bezglutenową, musisz się jej nauczyć. Zaczynasz więc uważnie czytać etykiety opakowań. Dzięki temu zyskujesz świadomość, jak wiele różnych substancji jest dodawanych do produktów wysokoprzetworzonych.

Uczysz się też, pod jakimi postaciami może kryć się słowo „gluten” oraz odnajdujesz jego ukryte źródła. To wszystko wpływa na podniesienie świadomości żywieniowej.

Wady diety bezglutenowej

Dieta wykluczająca gluten ma również swoje minusy, na przykład:

• może być dosyć droga,

• produkty bezglutenowe są często trudniej dostępne,

• gotowe produkty bezglutenowe mają mniejszą wartość odżywczą,

• dieta bezglutenowa może wpływać negatywnie na mikrobiotę jelit,

• stosowanie diety bez glutenu niekiedy wiąże się z trudnościami w sytuacjach towarzyskich.

Cena gotowych produktów bez glutenu

Jeśli chcesz kupować bezglutenowe pieczywo, nastaw się na to, że bochenek takiego chleba będzie droższy niż jego tradycyjny odpowiednik. Podobnie jest z innymi produktami, na przykład z makaronami.

Co prawda producenci starają się wychodzić naprzeciw potrzebom klientów. Wciąż jednak gotowe produkty bezglutenowe są sporo droższe. Rozwiązaniem może być bazowanie na żywności naturalnie bezglutenowej czy przygotowywanie pieczywa w domu.

Dostępność produktów bezglutenowych

Pomimo że producenci wciąż poszerzają asortyment produktów „gluten free”, to nie w każdym miejscu ich dostępność jest jednakowa. Trudność może stanowić zakup takiej żywności, szczególnie w mniejszych miejscowościach.

Pocieszające jest to, że coraz więcej supermarketów oraz sklepów internetowych oferuje produkty z symbolem przekreślonego kłosa bądź naturalnie bezglutenową żywność. Znajdziesz wśród nich np. makarony, wafle, płatki, chleby z wykorzystaniem mąki jaglanej, gryczanej, komosy ryżowej czy ryżu.

Mniejsza wartość organoleptyczna i odżywcza gotowych produktów bezglutenowych

Gluten nadaje wypiekom plastyczność, elastyczność i puszystość. Pieczywa bezglutenowe są więc zazwyczaj płaskie, słabo wyrośnięte, wilgotne i zapadają się po upieczeniu. Negatywnie wpływa to na ich smak i atrakcyjność.

Z kolei gotowe produkty bezglutenowe, przygotowane z mieszanek mąk bezglutenowych, są wysokoprzetworzone. Mają dużo mniejszą ilość błonnika. Charakteryzują się również niższą zawartością witamin z grupy B oraz składników mineralnych (przede wszystkim wapnia, selenu, cynku, miedzi i żelaza). Bazowanie na wspomnianych produktach może doprowadzić do niedoborów żywieniowych.

Spożywanie zbyt małej ilości błonnika pokarmowego sprzyja tyciu oraz powstawaniu zaparć. Zwiększa także ryzyko nowotworów przewodu pokarmowego.

Analizy asortymentu produktów bezglutenowych wskazują, że produkty te cechują się również dużo wyższą zawartości soli i cukru. Wynika to z faktu, że gluten pełni ważną funkcję jako nośnik aromatów.

Te wysokoprzetworzone produkty mają także zazwyczaj dużo dłuższy termin ważności dzięki zastosowaniu wielu dodatków, m.in. aromatów, barwników, konserwantów czy emulgatorów.

Ponadto produkty gluten free bazują często na ryżu. Osoby na diecie bezglutenowej, które często wybierają tę grupę produktów, potencjalnie spożywają więcej toksycznych metali, w tym arsenu.

Z kolei w przypadku zwiększonego spożycia kukurydzy i jej przetworów występuje większe zagrożenie zbyt wysoką konsumpcją mykotoksyn, które są potencjalnie rakotwórcze.

Zubożenie mikrobioty jelit

Badania wskazują, że dieta bezglutenowa może wpłynąć negatywnie na stan mikrobioty jelit. Kuracja dietą niezawierającą glutenu jest w stanie spowodować wzrost patogennych szczepów bakterii w jelicie. Prowadzi to między innymi do obniżenia procesów odpornościowych. Przyczynia się także do pojawienia się dolegliwości jelitowych (biegunek, wzdęć, zaparć).

Inne trudności w stosowaniu diety bezglutenowej

Dieta bezglutenowa bywa też trudna w stosowaniu ze względu na jakość produktów dostępnych na rynku. Niekiedy żywność bezglutenowa nie spełnia odpowiednich norm. Zdarza się, że produkty naturalnie bezglutenowe są zanieczyszczone glutenem, przez co nie można ich określić mianem bezglutenowych. Czasami celowo wzbogacane są też o substancje dodatkowe.

Stosowanie diety bezglutenowej dostarcza zwykle trudności podczas wyjazdów czy spotkań towarzyskich. W tej kwestii niezmiernie ważna jest edukacja i rozpowszechnianie zasadności stosowania takiego planu żywieniowego. Szczególnie istotne jest to w przypadku osób chorujących na celiakię i z alergią lub nadwrażliwością na gluten.

Wady i zalety diety bezglutenowej – podsumowanie

Dieta bezglutenowa – co to więc jest i dla kogo jest polecana? Ten model żywienia specjaliści rekomendują głównie osobom, które zmagają się z konkretnymi chorobami związanymi z nietolerancją glutenu. Hasło "dieta bezglutenowa – co to" jest często wyszukiwane przez internautów. Świadczy to o rosnącej popularności takiego sposobu odżywiania. Jeśli Ciebie również interesuje ta tematyka, pamiętaj przede wszystkim, że nie jest to model żywienia dla wszystkich. Nie stosuj go, jeśli chcesz osiągnąć wyłącznie efekt odchudzający.

Przed wdrożeniem diety bezglutenowej musisz dokładnie zapoznać się z jej zasadami oraz wadami i zaletami. Aby zminimalizować ryzyko niewłaściwego zbilansowania, warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem. W ułożeniu pełnowartościowego jadłospisu pozbawionego glutenu pomoże Ci aplikacja peater.